Oddymianie klatki schodowej

20/05/2021
15:32

Oddymianie klatki schodowej - podstawa prawna

Przepisy techniczno-budowlane jasno definiują budynki, w których należy zastosować oddymianie klatki schodowej. Zgodnie z warunkami technicznymi są to przede wszystkim klatki schodowe przeznaczone do ewakuacji ze strefy pożarowej:

ZL II w budynku niskim (N),
ZL I, ZL II, ZL III lub ZL V w budynku średniowysokim (SW),
PM o gęstości obciążenia ogniowego powyżej 500 MJ/m² lub zawierającej pomieszczenie zagrożone wybuchem w budynku niskim (N) bądź średniowysokim (SW).

Klatki te powinny być obudowane i zamykane drzwiami dymoszczelnymi oraz wyposażone w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub służące do usuwania dymu, uruchamiane samoczynnie za pomocą systemu wykrywania dymu.

Wielokrotnie oddymianie klatki schodowej pojawia się również w kontekście przekroczenia dopuszczalnej długości dojścia ewakuacyjnego. §256 ust. 6 dopuszcza rozpatrywanie dojścia ewakuacyjnego jedynie do klatki schodowej w przypadku zamknięcia jej drzwiami o klasie odporności ogniowej co najmniej EI 30 oraz wyposażonej w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub służące do usuwania dymu. Taki przypadek ma miejsce w większości budynków średniowysokich i niektórych niskich.

Warto zwrócić uwagę, że przytaczane w przepisach systemy oddymiania klatki schodowej, tj. urządzenia zapobiegające zadymieniu i służące do usuwania dymu realizują całkowicie różne cele projektowe. Zapobieganie zadymieniu realizowane jest przez system różnicowania ciśnień niedopuszczając do przedostania się zadymienia w obszar klatki schodowej. System usuwania dymu ma za zadanie w określonym czasie przywrócić warunki umożliwiające bezpieczną ewakuację, jednakże nie zapobiega przed przedostaniem się dymu do wnętrza klatki.

Usuwanie dymu z klatki schodowej

W przypadku urządzenia do usuwania dymu z klatki schodowej skuteczność systemu determinowana jest odpowiednim zabezpieczeniem drzwi oraz wejść na klatkę schodową z przylegających pomieszczeń oraz korytarzy (wykonanie ich w odpowiedniej odporności ogniowej i/lub dymoszczelności). Głównym celem projektowym systemu jest jak najszybsze oczyszczenie z dymu pionowej drogi ewakuacyjnej na skutek chwilowego przedostania się produktów spalania do wnętrza klatki schodowej. W przypadku ciągłego rozszczelnienia klatki schodowej oraz wydobywania się dymu i ciepła z przylegającego piętra objętego pożarem system wentylacji oddymiającej nie będzie w stanie zapewnić odpowiednich warunków środowiska umożliwiających ewakuację ludzi z pięter powyżej kondygnacji objętej pożarem. Dlatego też skuteczność działania systemu wentylacji oddymiającej należy analizować w aspekcie zdolności do jak najszybszego oczyszczenia klatki schodowej z dymu i ciepła. Wielokrotnie założenie to jest weryfikowane przy użyciu prób dymowych z gorącym dymem.

Projektowanie oddymiania klatki schodowej

Każda z instalacja bezpieczeństwa powinna zostać zaprojektowana w oparciu o powszechnie uznane normy, standardy, poradniki – zasady wiedzy technicznej. W przypadku systemów oddymiających klatki schodowe aktualnie wyodrębnić można trzy opracowania, które stanowią podstawę do projektowania, tj.:

Polska norma PN-B-02877-4:2001/Az1:2006,
Niemiecka norma, wytyczne VdS 2221:2001-08,
Wytyczne CNBOP-PIB W-0003:2016.

Pierwsze dwa dokumenty w całości poświęcone są projektowaniu systemów grawitacyjnych wskazując prostą metodę obliczania wymaganej powierzchni czynnej klap oddymiających oraz otworów napowietrzających względem powierzchni rzutu poziomego klatki schodowej. Nie mniej jednak standardy te nie określają żadnej metody weryfikacji skuteczności zaprojektowanych systemów oddymiania.

Wymienione w ostatnim punkcie wytyczne CNBOP są pewnego rodzaju rozszerzeniem wcześniejszych opracowań. Wytyczne zbierają dotychczasowe dobre praktyki projektowe, ale przede wszystkim uszczegóławiają zagadnienia, które w poprzednich normach nie były poruszane, min. mechaniczne doprowadzenie powietrza kompensacyjnego, czy też kryteria oceny skuteczności. Niemniej jednak decyzja o wyborze standardu projektowego jest autonomiczną decyzją zespołu projektowego, który uwzględnia wszystkie uwarunkowania techniczno-budowlane.

Zgodnie z przywołanymi zasadami wiedzy technicznej należy rozróżnić systemy oddymiania klatek schodowych realizowane w oparciu o:

wyciąg grawitacyjny (klapa, okno oddymiające) oraz nawiew grawitacyjny (drzwi, okno napowietrzające),
wyciąg grawitacyjny (klapa, okno oddymiające) oraz nawiew mechaniczny (wentylator napowietrzający),

Istnieje również możliwość realizacji systemu oddymiania klatki schodowej w oparciu o:

wyciąg mechaniczny (wentylator oddymiający) oraz nawiew grawitacyjny (drzwi, okno napowietrzające),
wyciąg mechaniczny (wentylator oddymiający), nawiew mechaniczny (wentylator napowietrzający)

nie mniej jednak rozwiązania te powinny zostać dokładnie przeanalizowane pod kątem zagrożenia związanego z wytwarzanym podciśnieniem wewnątrz klatki schodowej. Takie warunki mogą spowodować wymuszone przedostawanie się dymu do wnętrza klatki schodowej.

Symulacja komputerowa klatki schodowej

Wielokrotnie zaprojektowanie oddymiania klatki schodowej zgodnie z dostępnymi standardami może być utrudnione. Wynika to głównie z niestandardowych układów architektonicznych, ograniczeń projektowych, czy sytuacji zastanej. W takim przypadku istnieje możliwość zastosowania rozwiązania inżynierskiego, które opierać się będzie o zasady wiedzy technicznej oraz wyniki symulacji komputerowej. Analiza numeryczna pozwala na dokładne zweryfikowanie konkretnego układu architektonicznego oraz zastosowanego układu oddymiania. Symulacje komputerowe pozwalają również na optymalizację zastosowanych rozwiązań w przypadku ograniczeń instalacyjnych, np. zmniejszenie wartości nawiewu mechanicznego w przypadku braku możliwości prowadzenia kanałów napowietrzających o dużych przekrojach.

Jeżeli chcesz wykonać projekt wentylacji oddymiającej lub symulacje komputerowe oddymiania klatek schodowych napisz do nas na adres mailowy biuro@fkce.pl lub zadzwoń 22 740 32 32.